Oditoryum kelimesi Latince kökenli olup işitmek anlamına gelmektedir. Antik Roma’da bilginleri dinlemek amacıyla halkın toplandığı geniş alana isim olarak verilmiştir. Eski çağlardan günümüze uzanan anlamıyla oditoryum; konferans, seminer, konser gibi etkinliklerin veya tiyatro gösterilerinin yapıldığı geniş salondur. Oditoryum mimari yapı bakımından sahne bölümü ve izleyiciler bölümü olarak ikiye ayrılmıştır. İzleyicilerin sahneyi daha iyi görebilmeleri amacıyla oditoryumlar sahneye doğru alçarak yani eğimli bir şekilde yapılır. Sahne ortamının aydınlatılması için duvarlarda ışıklandırma sistemleri ve sahnedeki sesin tüm salona iletilmesi içinde çok sayıda ses aygıtı bulunur.
Oditoryumun Yapısal Şekilleri
Günümüzde yer alan oditoryumlar salon tasarımı bakımından farklılıklar göstermektedir. Sahnelenecek etkinliğe uygun olarak oditoryum seçimi yapılabilmektedir. Bunun yapılmasındaki en önemli neden seyircilerin gerçekleşecek olan performanslardan en iyi şekilde görüş ve duyum almasını sağlamaktır. İzleyicilerin sahneyi rahat görebilmeleri, sahnedeki seslerin salonun en uzağındaki kişiye kadar iletimi ve rahat koltuk oturumu sağlanması oditoryum tasarım şekillerinde dikkat edilen hususlardır. Oditoryumlar tasarım şekilleri bakımından yelpaze biçimli, at nalı biçimli, diktörtgen biçimli ve düzensiz olmak üzere dört şekildedir.
- At nalı biçimli salonlar genellikle opera ve tiyatro gösterileri için tercih edilir.
- Yelpaze biçimli salonlar genellikle konferans, seminer tarzı konuşmalar için uygundur.
- Dikdörtgen biçimli salonlar oyun performanslarından çok konser ve müzikli gösteriler için seçilir.
- Düzensiz salonlar ise ses sistemi ve diğer sahne dekorları yerindeyse tüm gösteriler için uygun olabilir.
Oditoryumun Tarihçesi
Günümüzde bulunan oditoryumların temeli MÖ 550 yıllarına kadar dayanmakta olup oldukça eski bir tarihe sahiptir. Sanatsal unsurların gelişmiş olduğu Antik Yunan şehrinde ortaya çıkan tiyatro, oditoryum denilen alanlarda sergilenmekteydi. Bu yapılar orkestra, theatron ve skene (sahne) olmak üzere üç bölümden meydana gelmiştir. Orkestra denilen bölüm daire veya yarım daire şeklindeki içinde sanhenin ve seyirci yerlerinin de olduğu geniş alanın tamamıdır. Theatron bölümü ise taşlardan oluşan seyircilerin oturup gösteriyi izledikleri yerdir. Son olarak da skene yani sahne adından anlaşılacağı gibi oyuncuların performanslarını sergiledikleri alan demektir. Skene aynı zamanda seyircilerin göremediği, oyuncuların kostümlerini giyindiği ve sahne dekorlarının saklandığı yerdir.
Oditoryum Hangi Amaçlar İçin Kullanılır?
Günümüzde oditoryumlar çok amaçlı kullanılmaktadır. Birçok bilimsel söyleşiye ve sanatsal gösterilere hizmet eden oditoryumun genel olarak kullanım amaçları şunlardır:
- Konferansların, söyleşilerin veya seminerlerin gerçekleştirilmesi
- Opera, müzikal veya dramatik tiyatro oyunlarının sahnelenmesi
- Geniş bir kitleye hitap eden ödül törenlerinin düzenlenmesi
- Dans gösterilerinin yapılması
- Çeşitli yarışmaların düzenlenmesi
- Orkestra konserleri, müzik grupları performansları gerçekleştirilmesi
- Okulların yıl sonu etkinliklerinin veya mezuniyet törenlerinin yapılması
- Bilim insanları, ressamlar, profesörler ve sanatçı kişilerle halkın buluşması gibi durumlarda oditoryum kullanılmaktadır. Ülkemizde de çok sayıda modern olarak tasarlanmış oditoryumlar yer almaktadır. Erzurum Atatürk Üniversitesi Oditoryum Salonu buna en güzel örneklerdendir.Oditoryum Yapımı bakımı ve tamiri ile ilgili makalemiz için tıklayınız.